Hand held dynamometrie als gouden standaard en leidraad voor hoog kwalitatieve revalidaties?Geen return to sport zonder objectieve krachtmeting! Het objectief beoordelen van spierkracht is belangrijk in de klinische evaluatie van patiënten met neurologische, musculaire en/of skeletziekte. Gestandaardiseerde spierkrachtmetingen maken het mogelijk om het effect van de revalidatie voor, tijdens en na te evalueren. Bovendien helpt het om te bepalen wanneer bepaalde stadia in de revalidatie volbracht zijn en wanneer welke activiteten terug hervat kunnen worden. In feite kan je geen eenduidig advies geven zonder meting. Hand Held Dynamometrie (HHD) is dan ook niet weg te denken in een moderne kinesitherapiepraktijk. |
|
HHD, een praktische en betrouwbare tool om gestandaardiseerd te meten HHD is een wetenschappelijk gevalideerde efficiënte, objectieve, sensitief en betaalbaar alternatief voor krachtmeting. Door middel van een kan de spierkracht van de meest relevante spieren van het lichaam getest worden. Door het standaardiseren van de testposities is het mogelijk om de evolutie van de kracht in de tijd goed op te volgen. Bovendien is de variabiliteit tussen metingen door verschillende therapeuten zeer laag waardoor het een ideale tool is voor dagelijks gebruik in een groepspraktijk (Chen et al., 2021; Pinto-Ramos et al., 2022; Thorborg et al., 2010). Een minimale training is wel vereist opdat het HHD gebruik in de praktijk gestandaardiseerd is. |
 |
 |
Bij welke revalidaties is HHD nu relevant?Het is vooral van belang bij revalidatie wanneer verwacht kan worden dat de spierwerking aangetast is ten gevolge van een letsel, trauma of door ééntonige training waardoor er een spierdisbalans ontstaat tussen agonisten en antagonisten of tussen 2 ledematen. Deze stoornissen in spierwerking komen onder meer voor bij de volgende pathologieën:
|
Welke zijn de belangrijkste verhoudingen tussen spieren of spiergroepen?
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de normaalverhouding tussen spieren. Een correcte krachtverhouding tussen spieren is belangrijk om:
- een normaal beweegpatroon te realiseren binnen het gewricht
- te vermijden dat een te zwakke spier overbelast kan geraken door zijn antagonist (vb. hamstringscheur)
- te kunnen vergelijken tussen de aangedane en niet aangedane lichaamszijde
Tabel 1. Bovenste lidmaat
|
Verhouding |
Test positie |
Verhouding - ratio |
|---|---|---|
|
Exo- / endorotatie |
Buiklig 0° abductie |
75% |
|
Exo- / endorotatie |
Zit (voeten op grond) 90° abductie & 0° exorotatie |
100% |
|
Exo- / endorotatie |
Zit (voeten op grond) 90° abductie & 90° exorotatie |
60% |
Tabel 2. Onderste lidmaat
|
Verhouding |
Test positie |
Verhouding - ratio |
|---|---|---|
|
Quadriceps / hamstrings |
Zit met afhangend been (Qceps) |
65-70% |
|
Inversie / Eversie enkel |
Zit met afhangend been |
100% |
Hand Held dynamometrie in de praktijk: inzichten van een echte casus
Pathologie: revalidatie na volledige ACL scheur
Revalidatie doelstellingen:
- Herstellen mobiliteit
- Herwinnen kracht, stabiliteit en controle beide lichaamszijden. Op basis van de HHD bleek immers dat ook de niet aangedane zijde ook een kracht disbalans had. Dankzij deze objectieve meting werd samen met de patiënt besloten ook deze zijde preventief te trainen gedurene het revalidatietraject.
- Krachtverhouding quadriceps / hamstrings >65-70% ter bescherming van excessieve anterieure translatie tibia
- Verhouding symmetrisch bij start revalidatie maar ondermaats: 48%
Status na 5 maanden revalidatie:
- geen pijnklachten
- gunstige evolutie in beide benen: ratio reeds 66,2 (L) en 64,8% ®
- patiënt is gemotiveerd door progressie en objectieve feedback
- resterend tekort dient nog weg gewerkt te worden tot 70% bereikt is
|
Testmoment |
Links |
Rechts |
|---|---|---|
|
Juni 2022 |
||
|
knie flexie |
29.2 |
29.8 |
|
knie extensie |
60.7 |
61.8 |
|
ratio |
48% |
48% |
|
November 2022 |
||
|
knie flexie |
38.3 |
37.8 |
|
knie extensie |
66.2 |
64.8 |
|
ratio |
58% |
58% |
 |
Testresultaten HHD knie flexieGewricht: knie Je kan een mooie progressie zien. Door veel in te zetten op kracht en control van de hamstrings met oefeningen zoals nordic hamstrings, (unipodale) dead lifts, squats met focus op de achterste spierketen zien we een mooie vooruitgang. |
Testresultaten HHD knie extensieGewricht: knie Je kan een duidelijk maar beperkte progressie zien. De spierkracht was al bij al nog redelijk goed aangezien het slechs een kleine ingreep betrof. De focus in de revalidatie lag dan ook grotendeels op de hamstringsspieren. Dit vertaalt zich ook in de verbeterde ratio hamstrings / quadriceps wat immers ons doel was. |
 |
Kortom, HHD helpt doorheen het volledige revalidatietraject en is niet meer weg te denken. We sommen de voordelen nog eens op:
- Objectieve inschatting status bij start revalidatie
- Essentieel om revalidatiedoelen te bepalen
- Motiverende manier om objectieve feedback te geven aan de patiënt
- Evaluatie effect revalidatieplan en mogelijkheid om snel bij te sturen indien nodig
Tot slot merkten we ook op dat voor veel patienten het competitieve element aan de meting ook leuk is. Door de functionele beperking in het begin van de revalidatie is het leuk om toch af en toe een (geïsoleerde) maximale inspanning te leveren.
Wil ook jij weten of je revalidatie of die van je patiënten volgens plan verloopt? Of wil je weten of jouw spierkrachtverhoudingen correct zijn om een blessure te vermijden? Aarzel niet om ons te contacteren.