Frozen shoulder

Ontstaansoorzaak

Er zijn twee categorieën van een frozen shoulder, namelijk een primaire en een secundaire frozen shoulder (Kelley et al., 2009). Bij een primaire frozen shoulder is het ontstaansmechanisme nog onduidelijk, maar er is meestal wel sprake van een overbelasting of een verkeerde beweging van de schouder. Dit kan leiden tot kapselbeschadiging, waarop ons lichaam zal reageren met een kapselontsteking. Door de pijn van de ontsteking gaat de patiënt zijn schouder minder bewegen, wat leidt tot een verdikking en een verminderde elasticiteit van het kapsel. Bij een secundaire frozen shoulder is er een onderliggende aandoening die ervoor zorgt dat men meer kans heeft op het ontwikkelen van deze pathologie. Dit zijn onder andere Diabetes Mellitus, Parkinson, schildklier problemen of ziekte van Dupuytren, maar dit kan ook een fractuur van de schouder of een schouderoperatie zijn.

Evolutie van het ziektebeeld

Het verloop van een frozen shoulder is gekenmerkt door drie grote fases (Challoumas et al., 2020). Deze fases lopen in elkaar over en tijdens de bepaalde fases zijn specifieke kenmerken aanwezig.

De eerste fase wordt de “freezing phase” genoemd en hier is vooral de pijn dominant. In deze fase zal de patiënt geleidelijk aan pijn beginnen te ervaren aan de schouder. Deze pijn zal erger worden tijdens de nacht of bij plotse extreme bewegingen. De eerste fase kan twee tot negen maanden duren.

De tweede fase wordt de “frozen phase” genoemd. Bij de overgang van de eerste naar de tweede fase zal de pijn beginnen af te nemen en treedt er een progressieve bewegingsbeperking van het schoudergewricht op. Pijn zal nog optreden bij het uiterste van het bewegingsbereik. Deze fase kan vier maanden tot een jaar duren.

De laatste fase wordt ook de “thawing phase” genoemd. Gedurende deze fase zal de patiënt geleidelijk aan zijn volledige bewegingsbereik in de schouder terug verkrijgen. Deze periode kan 5 maanden tot zelfs zes jaar duren (Challoumas et al., 2020).

Articulair

Er zal vooral sprake zijn van een bewegingsbeperking wanneer je de bovenarm roteert. Externe (schouder naar buiten draaien) en interne rotatie (schouder naar binnen draaien) zijn pijnlijk en beperkt evenals abductie bewegingen (de arm zijdelings omhoogheffen).

Neurologisch

In principe zijn er geen symptomen ter hoogte van de spieren.

Musculair

In principe zijn er geen symptomen ter hoogte van de spieren.

Andere

Door de bewegingsbeperking zal het dagelijks functioneren verstoort zijn. Kledij aan of uit doen, je haren wassen of andere handelingen die veel beweeglijkheid van de schouder vereisen gaan niet of moeilijk.

Kinesitherapeutisch onderzoek

Na het vraaggesprek zal de kinesitherapeut(e) de actieve beweeglijkheid (de patiënt voert de beweging zelf uit) en de passieve beweeglijkheid (de kinesitherapeut voert de beweging van de nek uit voor de patiënt) van de schouder onderzoeken. Daarnaast zal de kinesitherapeut(e) ook onderzoeken of de klachten eventueel van de nek kunnen komen. Aangezien een frozen shoulder een aandoening is van het schoudergewricht, moeten de actieve en passieve bewegelijkheid van het schoudergewricht ongeveer even beperkt zijn. Is dit niet het geval, dan is er sprake van andere oorzaak van de beperking. De kinesitherapeut(e) onderzoekt of de beperking een kapsulair patroon vertoont. Dit is een kenmerkende volgorde van bewegingsbeperkingen in het gewricht ten gevolge van irritatie van het kapsel.

Behandeling door uw kinesitherapeut(e)

Een conservatieve (dit wil zeggen: zonder medicatie of ingrepen) behandeling met kinesitherapie is de eerste keuze voor het behandelen van een frozen shoulder. De bedoeling van de behandeling is pijnreductie, het bewegingsbereik herstellen en de functionaliteit van de schouder te verbeteren (Chan et al., 2017). De kinesitherapeut(e) moet inschatten hoe dominant de pijn is en de mate waarin dat iemand reageert op de behandeling. Dit is belangrijk om te bepalen welke behandelmogelijkheden er zijn. Bij een frozen shoulder moeten alle behandelingen en therapieën immers binnen de pijngrens uitgevoerd worden. Het doel is om irritatie van het kapsel te vermijden.

Manuele kinesitherapie

De kinesitherapeut(e) kan het kapsel beweeglijker maken door middel van mobilisaties en passieve stretching.

Pijn controle

Dit is belangrijk in de eerste fase van de pathologie. De huisarts kan niet-steroïdale ontstekingsremmers voorschrijven tijdens deze fase. Deze zullen helpen de pijn te verminderen en bovendien zal deze medicatie een betere werking hebben wanneer dit gecombineerd wordt met kinesitherapie. Naast ontstekingsremmer is een corticosteroïde injectie ook nog een optie tijdens deze acute fase. Deze zal ook helpen om de pijn te reduceren (Challoumas et al., 2020), maar het is zeer belangrijk om hierna nog kinesitherapie te blijven volgen. Wanneer de pijn afneemt is het makkelijker voor de kinesitherapeut(e) om sneller progressie te maken. Belangrijk in het beginstadium is dat de patiënt(e) pijn uitlokkende beweging probeert te vermijden. Dit zijn bovenhandse activiteiten, maar ook snelle onverwachte bewegingen.

Oefentherapie

De oefeningen voor een frozen shoulder zijn gericht op het herwinnen van de mobiliteit van het schoudergewricht (Chan et al., 2017). Beweeglijkheids -en stretchoefeningen kunnen helpen om terug een normale functionaliteit van het kapsel te verkrijgen. Deze oefeningen moeten gebeuren binnen de pijngrens. Als de patiënt te veel pijn ervaart, dan zal dit nadelige gevolgen hebben voor de verdere progressie van de behandeling. Vervolgens zijn pendel oefeningen goed voor het schoudergewricht. De bedoeling is dat de patiënt zijn/haar arm laat afhangen en een rustige ontspannende beweging maakt. Naarmate de patiënt(e) minder pijn heeft of minder reageert op de behandeling, kunnen de oefeningen uitgebreider en zwaarder worden. De patiënt zal ook een oefenprogramma voor thuis krijgen. De bedoeling is om dit programma een aantal keren per dag uit te voeren opdat de gewonnen beweeglijkheid niet verloren gaat.

Korte termijn

De verwachting is dat door het aanpassen van de activiteiten en behandeling de pijn vermindert. Hierdoor kan een verdere toename van de bewegingsbeperking vermeden worden. Dagelijkse activiteiten aanpassen om pijn te vermijden.

Lange termijn

Wanneer de bewegingsbeperking stabiliseert kan men traag een herstel van het volledige bewegingsbereik en functionaliteit van de schouder verwachten. Dit is een proces dat sterk van patiënt(e) tot patiënt(e) kan verschillen.