Hielspoor

Ontstaansoorzaak

Fasciitis plantaris is een multifactoriële overbelasting van de aanhechting van het peesblad met de hiel. Bij het belasten van de voet moet de fascia plantaris (peesblad) het volledige lichaamsgewicht dragen. Hierdoor zal het peesblad uitgerokken worden en kan dit kleine ontstekingen uitlokken waarvan het lichaam zich kan herstellen. Wanneer de belasting te veel is kan het lichaam de onstekingen niet meer herstellen en wordt het peesblad pijnlijk. Er zijn verschillende risicofactoren voor het ontwikkelen van een fasciitis plantaris. Deze risicofactoren zijn obesitas, een beperkte beweeglijkheid van de enkel, overdreven voet pronatie (voet naar buiten kantelen), langdurig lopen, holvoet en langdurig rechtstaan (Goff and Crawford, 2011).

Evolutie van het ziektebeeld

De klachten zijn redelijk te verdragen waardoor mensen meestal hun activiteiten voortzetten totdat de pijn ondraaglijk word. Er is sprake van een scherpe pijn na inactiviteit en toenemende pijn bij lange belasting. Wanneer het revalidatietraject word opgestart zal de gevoeligheid en de ontsteking van het peesblad dalen doordat de belasting word geminderd en beter verspreid over andere structuren van het lichaam.

Symptomen

De meeste patiënten ervaren pijn in de ochtend als ze uit hun bed stappen of nadat ze een lange tijd hebben stilgezeten (Goff and Crawford, 2011; Cutts et al., 2012). Tijdens het slapen zal de voet in een rustpositie liggen waarbij dat het peesblad lichtjes samentrekt en verkort. Als men uit bed stapt zal er rek op het samengetrokken peesblad worden gezet en dit zal leiden tot de pijn (Cutts et al., 2012). De pijn zal verbeteren na een korte periode van wandelen, maar de pijn zal terug verergeren bij een langere periode van gewicht dragende activiteiten zoals staan, wandelen of lopen (Lim et al., 2016, Thompson et al., 2014). Wandelen op blote voeten, teenslippers, op de tenen of op trappen zal de pijn verergeren (Cole et al., 2005).

Articulair

De oorsprong en aanhechting van het peesblad kunnen geiiriteerd zijn. Daarnaast is het mogelijk dat de beweeglijkheid van de beenderen van de voet beperkt zijn waardoor het peesblad werd overbelast.

Neurologisch

Er is geen sprake van neurologische symptomen.

Musculair

De spieren in de nabijheid van het peesblad kunnen overspannen of verkort en/of overgevoelig zijn. We denken hierbij voornamelijk aan de voet – en kuitspieren.

Andere

Niet van toepassing.

Rol van de Kinesitherapie en uw kinesist(e)

Kinesitherapie speelt een belangrijke rol in het ontlasten van de voetboog door in te werken op de werking en spanning van de omliggende spieren, het beweegpatroon en de beweeglijkheid van de gewrichten in de voet en enkel.

Kinesitherapeutisch onderzoek

De kinesitherapeut zal eerst een vraaggesprek voeren met de patiënt om een beeld te schetsen van zijn / haar klachten. Op basis van deze informatie voert de kinesitherapeut een klinisch onderzoek uit. Dit omvat een inspectie van de voeten en de onderste ledematen tijdens stand en beweging. Eventuele anatomische afwijkingen worden ook onderzocht, aangezien dit ook een risicofactor is voor hielspoor. Daarnaast zal de kinesitherapeut ook de voet en voetzool en enkel in detail onderzoeken. Een neurologisch onderzoek wordt uitgevoerd om andere aandoeningen uit te sluiten (bv tarsaal tunnel syndroom, ook gekend als een inklemming van een voetzenuw). Medische beeldvorming is niet nuttig voor de diagnose van fasciitis plantaris, maar kan wel gebruikt worden wanneer er een vermoeden is van een andere aandoening (Cole et al., 2005).

Behandeling door uw kinesitherapeut(e)

De behandeling is conservatief (zonder operatie) waarbij 90-95% van de patiënten klachtenvrij zijn binnen de 12 tot 18 maanden (Lim et al., 2016).

Manuele kinesitherapie

Diepe weefsel massage van het peesblad kan uitgevoerd worden door de kinesitherapeut. De kinesitherapeut kan ook de fascia plantaris stretchen.

Pijn controle

Een belangrijk onderdeel van de behandeling is aanpassing van de activiteiten. Activiteiten met een herhaaldelijke impact zoals langdurig wandelen en lopen moeten vermeden worden (Cutts et al., 2012; Lim et al., 2016). Activiteiten waarbij men geen gewicht moet dragen zoals fietsen of zwemmen mogen wel behouden blijven. Een graduele opbouw van lopen is mogelijk wanneer de patiënt 4 tot 6 weken asymptomatisch is en geen gevoeligheid meer ondervindt (Lim et al., 2016). Een (ijs-)massage waarbij de voetboog licht gemobiliseerd wordt kan helpen om de pijn te reduceren (Goff and Crawford, 2011; Lim et al., 2016). De patiënt kan dit doen door te rollen met zijn/haar voet over een koud flesje water of een tennisbal. Bij hardnekkig aanhoudende pijn, kunnen nacht spalken ervoor zorgen dat de voetboog ook tijdens de nacht op lengte blijft (beweging van de voet naar boven) waardoor de pijn kan afnemen (Cole et al., 2005; Lim et al., 2016).

Oefentherapie

Stretching van het peesblad, intrinsieke voetspieren (lokale spieren in de voet die belangrijk zijn voor de stabiliteit) en de kuitspieren zullen in de meeste gevallen zorgen voor een verbetering van de klachten. De patiënt kan met een tennisbal over de pijnlijke plaatsen van de voetzool rollen om het peesblad te stretchen. Het functioneel versterken van de intrinsieke voetspieren en kuitspieren is belangrijk voor de stabiliteit van de voet en het ontlasten van het peesblad.

Revalidatie traject

Binnen elke revalidatie onderscheiden we steeds de doelstellingen op korte en lange termijn. Afhankelijk van het type pathologie zal dit verschillen.

Korte termijn

In de eerste fase is het vooral de doelstelling om de irriteerbaarheid van het peesblad te verlagen waardoor de scherpe pijn na lange periodes van inactiviteit mindert. Ook de irritatie bij belasting zal minder intens zijn. Daarnaast zal het peesblad ontlast worden door ervoor te zorgen dat deze minder op rek komt bij belasting. Aanpassing van het stappatroon speelt hierbij een cruciale rol.

Lange termijn

Door aanpassingen in het beweegpatroon, de beweeglijkheid van de gewrichten, eventueel overgewicht en werking van de spieren is het de bedoeling dat het peesblad veel minder belast wordt. Hierdoor wordt herval vermeden en kan de patiënt zelfstandig de klachten vermijden.

Multidisciplinaire aanpak

Indien genoodzaakt, kan een podoloog mee nagaan of zolen (orthesen) nodig zijn. Ortheses kunnen er voor zorgen dat de druk op de fascia plantaris wordt verminderd tijdens gewichtdragende activiteiten (bv wandelen of lopen) (Lim et al., 2016). Het is belangrijk dat voor deze multifactoriele aandoening ook een multifactoriele aanpak wordt gekozen. Enkele inzetten op zolen is dan ook niet aangeraden.